VirtualBox 5.1 - Definisanje programa i objašnjenje osnovnih pojmova

VirtualBox je program za kreiranje, konfigurisanje i administraciju virtuelnih mašina. 

Kreiranje virtuelne mašine kao prvi i osnovni korak podrazumijeva proces prilikom kojeg se određuje naziv virtuelne mašine, tip i verzija guest operativnog sistema koji će se instalirati u virtuelnoj mašini, kao i komponente virtuelne mašine (virtuelni hard disk, RAM memorija). Konfigurisanje i administracija virtuelne mašine podrazumijeva naknadno podešavanje komponenata i ostalih parametara kreirane virtuelne mašine, kao i njeno korištenje.

Predstavlja odlično rješenje za IT administratore i druge korisnike i eksperte iz oblasti informacionih tehnologija, jer omogućava instaliranje i testiranje raznih verzija podržanih operativnih sistema i programa, kreiranje, konfigursanje i rad u virtuelnom mrežnom okruženju, kreiranje virtuelnih hard diskova, pokretanje i rad sa prekonfigurisanim virtuelnim mašinama kao i ostale napredne mogućnosti koje ovaj program omogućava bez negativnih posljedica po postojeći host sistem.

Program proširuje mogućnosti postojećeg host sistema jer omogućava rad sa više operativnih sistema i njihovih verzija unutar kreiranih virtuelnih mašina, kao i rad sa više različitih programa u isto vrijeme. Na primjer na host sistemu sa Intel-ovim ili AMD-ovim procesorom, sa hard diskom kapaciteta 1 TB, RAM memorijom od 8 GB, kao i ostalim dodatnim komponentama sistema, može se preuzeti i instalirati VirtualBox program, kreirati četiri ili pet virtuelnih mašina, instalirati operativni sistemi i programi, a zatim ih pokrenuti u isto vrijeme. Naravno, kreirane virtuelne mašine i instalirani programi ne moraju se uvijek pokretati i koristiti u isto vrijeme.

Ako želimo da testiramo Windows 10 operativni sistem, kao i druge programe, kreiramo virtuelnu mašinu, instaliramo Windows 10 operativni sistem sa programima, bez potrebe za njegovom instalacijom na host sistemu, odnosno bez potrebe za čistom instalacijom operativnog sistema. Na taj način nastavljamo koristiti host operativni sistem bez gubitka podataka i potrebnog formatiranja hard diska, a u isto vrijeme koristimo operativni sistem i ostale instalirane programe, kao na host sistemu. Naredna slika prikazuje Windows 10 Enterprise virtelnu mašinu.

Iduće dvije slike prikazuju Solus Linux i Fedora Linux vitruelne mašine.

Virtuelna mašina pored instalacije, testiranja različitih verzija operativnih sistema i programa, može se koristiti i kao web server za instalaciju i konfiguraciju content management systems (CMS), kao što su: Joomla!, Drupal, WordPress, dotCMS, za kreiranje statičkih i dinamičkim web sajtova i stranica, za instalaciju i konfiguraciju relacionih baza podataka, kao što su: MySQL, SQLlite, SQL Server Express, testiranje ISO Image fajlova. Naravno, ovo su samo neki od primjera korištenja virtuelnih mašina. VirtualBox pruža još niz drugih mogućnosti kao što su rad u mrežnom okruženju, instalacija prekonfigurisanih virtuelnih mašina (virtual appliances) i još dosta naprednih mogućnosti. 
Na slijedćim slikama su predstavljeni COMODO Rescue Disk i Dr.Web LiveCD.

- Objašnjenje osnovnih pojmova

Prilikom definisanja i prezentiranja VirtualBox programa sam koristio pojmove, koje ću objasniti, a koji su bitni za potpuno razumijevanje programa.

• Virtuelna mašina (VM) – predstavlja softverski računar, odnosno računar unutar računara koji koristi resurse host sistema, odnosno fizičkog računara. Na virtuelnoj mašini se instalira operativni sistem koristeći image fajlove ili CD/DVD medij i ostali programi na isti način kao i na fizički računar.
• Host sistem ili host računar – fizički računar na kojem je instaliran operativni sistem, bilo da se radi o Microsoft Windows operativnom sistemu ili nekom drugom operativnom sistemu.
• Host operativni sistem – operativni sistem koji se instalira na host sistemu ili host računaru, odnosno na fizičkom računaru na kojem se instalira i VirtualBox program. VirtualBox se može instalirati i koristiti na slijedećim host operativnim sistemima ili verzijama host operativnih sistema:

• • • Windows hosts:
      • Windows Vista SP1 and later (32-bit i 64-bit)
      • Windows Server 2008 (64-bit)
      • Windows Server 2008 R2 (64-bit)
      • Windows 7 (32-bit i 64-bit)
      • Windows 8 (32-bit i 64-bit)
      • Windows 8.1 (32-bit i 64-bit)
      • Windows 10 RTM build 10240 (32-bit i 64-bit)
      • Windows Server 2012 (64-bit)
      • Windows Server 2012 R2 (64-bit)

Podrška za Windows XP je onemogućena sa Vrtualbox 5.0 verzijom programa.

• • • Mac OS X hosts (64-bit):
      • • 10.9 (Mavericks)
        • 10.10 (Yosemite)
        • 10.11 (El Capitan)
        • 10.12 (Sierra)

• • • Linux hosts (32-bit i 64-bit):

• • • • Ubuntu 12.04 do 16.10
      • Debian GNU/Linux 7 (“Wheezy”) i 8 (“Jessie”)
      • Oracle Enterprise Linux 5, Oracle Linux 6 i 7
      • Redhat Enterprise Linux 5, 6 i 7
      • Fedora Core / Fedora 6 do 25
      • Gentoo Linux
      • openSUSE 11.4 do 13.2

• • • Solaris hosts (64-bit only):

• • • • Solaris 11
      • Solaris 10 (U10 i noviji)

• Guest operativni sistem – opeartivni sistem koji se instalira i pokreče u virtuelnoj mašini (VM). VirtualBox podržava:
  • • Microsoft Windows operativne sisteme, odnosno verzije Windows operativnih sistema sa service packovima (SP) bilo da se radi o serverskim i desktop operativnim sistemima i to: DOS, Windows 3.x, Windows 95, Windows 98, Windows NT 4.0, Windows ME, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista, Windows Server 2003, Windows Server 2008, Windows Server 2012, Windows 7, Windows 8 (8.1), Windows 10.
  • • Linux operativne sisteme i to: Linux 2.4, Linux 2.6, Linux 3.1.
    • Solaris operativni sisteme i to: Solaris 10, Solaris 11.
    • Free BSD operativni sistem
    • Open BSD operativni sistem
    • OS/2 Warp 4.5 operativni sistem
    • Mac OS X operativni sistem

Za neke od navedenih podržanih operatvnih sistema mora biti omogućena hardverska virtualizacija, dok neki nemaju podršku za Guest Additons ili imaju ali sa limitiranim funkcijama.

• Virtual Appliances – predstavljaju gotove prekonfigurisane softverske pakete koji dolaze zajedno sa operativnim sistemom i programima, odnosno virtuelne mašine koje se preuzimaju i koriste bez predhodne potrebe za instalacijom operativnog sistema a nakon toga i instalacijom programa.
• Guest Additions – softverski dodaci ili paketi koji se instaliraju u virtuelnoj mašini, a koji poboljšavaju interakciju između host i guest operativnih sistema i unaprijeđuju performanse guest operativnih sistema.
• Virtuelni hard disk – fajl ili grupa fajlova koji se predstavlja kao fizički hard disk u guest operativnom sistemu. Ovi fajlovi se nalaze na fizičkom hard disku host sistema ili servera. Predstavlja jednu od najbitnijih komponenti u virtuelnoj mašini kao što je i fizički hard disk jedna od najbitnijih komponenti u računaru (host sistemu).